Żadna inwestycja, remont czy przebudowa nie może się obejść bez zaplanowania jej kosztów. Kosztorysowanie w budownictwie jest o tyle trudne, że wymaga uwzględnienia wielu zmiennych i obowiązującego prawa. Dlatego na rynku dostępnych jest szereg programów pozwalających zautomatyzować i ułatwić pracę kosztorysanta.
Przepisy dotyczące kosztorysowania
Kosztorysowanie musi się odbywać w granicach obowiązujących przepisów prawnych. Podstawowymi aktami normatywnymi, które regulują ramy tworzenia kosztorysów budowlanych, są:
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym (Dz. U. z 2004, nr 130, poz. 1389).
Reguluje ono metody sporządzania kosztorysu inwestorskiego, sposoby kalkulowania cen, obliczania kosztów prac budowlanych i projektowych wraz z tabelami wskaźników procentowych.
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. z 2004, nr 202, poz. 2072, z późn. zm).
Precyzuje zasady jakie muszą spełniać dokumentacje projektowe, specyfikacje techniczne i programy do kosztorysowania.
- Ustawa z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz. U. nr 97 z 2001, poz. 1050 z późn. zm.).
Informuje o sposobach ustalania cen towarów oraz usług, a także o sankcjach za nieprzestrzeganie jej zapisów
Dodatkowe przepisy można znaleźć z innych ustawach, m.in. w Prawie Zamówień Publicznych (Dz.U. z 2004, nr 19 poz. 177) oraz ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009, nr 157, poz. 1240 z późn. zm.).
Powyższe przepisy określają również części składowe poszczególnych kosztorysów, wymaganą zawartość i załączniki.
Programy do kosztorysowania – funkcje
Przedsiębiorcy i inwestorzy najczęściej korzystają ze specjalnych programów do kosztorysowania robót budowlanych. Ich zaletą jest automatyzacja niektórych czynności, dostarczenie aktualnych danych dotyczących cen i kosztów pracy lub usług oraz szybkość obliczeń. Można w nich tworzyć różne rodzaje kosztorysów (m.in. inwestorskie, ofertowe lub powykonawcze), o różnym zakresie prac (ziemne, instalacyjne, budowlane, drogowe itp.).
Programy do kosztorysowania zawierają bazy danych cen, usług, robocizny, pracy sprzętu itp. (lub korzystają z zewnętrznych, internetowych baz) oraz katalogi norm budowlanych. Pomagają również dobrze sporządzić przedmiar robót. W wielu z nich można zaimportować projekt z innego pliku (np. cad lub pdf), a potem zaktualizować go na własne potrzeby. W programie powinny znaleźć się bazy danych dla różnych technologii prowadzenia prac (najlepiej regularnie aktualizowane).
Przygotowywany kosztorys można podejrzeć na każdym etapie tworzenia, jak również na jego podstawie sporządzić harmonogram prac.
W niektórych aplikacjach udostępniono dodatkowe funkcje pomagające zaplanować prace, takie jak np. obliczanie kosztów spedycji lub czasu pracy rusztowań. Obecnie, gdy coraz więcej firm rozszerza swoją działalność poza Polskę, przydatna bywa również możliwość pracy z innymi walutami (np. przeliczania kosztów w euro).
Zazwyczaj jest tak, że produkt jednej firmy ma kilka wersji, pozwalając na rozbudowanie podstawowej części do kosztorysowania o dodatkowe moduły (np. do harmonogramowania prac, projektowania, tworzenia przedmiarów robót z projektów, monitorowania realizacji kosztorysu itp.). Niektóre konkurencyjne aplikacje współpracują ze sobą, pozwalając na import danych z innych programów, ale to często wiąże się z problemami, o czym poniżej.
Na co zwrócić uwagę wybierając program do kosztorysowania?
Wybierając oprogramowanie warto zwrócić uwagę na zakres danych jakie są w nim dostępne i ich aktualność (częstotliwość aktualizacji i to czy jest ona płatna dodatkowo). Baza normatywna powinna być możliwie bogata, uwzględniając zestawienie nakładów, składek, narzuty, marże i cenniki. Zawarte w niej rekordy powinny być edytowalne, pozwalając na dostosowywanie kosztorysu do indywidualnej sytuacji. Przed zakupem warto się także upewnić, że program obsługuje wszystkie KNR-y z których firma chce korzystać (teraz lub w przyszłości).
W programie powinny się również znaleźć dodatkowe funkcje pozwalające na import danych z innych plików (lub aplikacji). Dobry program do kosztorysowania musi obsługiwać format .ath i .fwd, pozwalające dzielić się stworzonymi kalkulacjami.
Jednocześnie trzeba być świadomym problemów i nieścisłości, które mogą się pojawić w przypadku korzystania z aplikacji innego producenta (a co za tym idzie innych formuł obliczeniowych, bazy itp.). Po otwarciu pliku w innym programie bywa, że kosztorys różni się od oryginału. O wyborze może więc też zdecydować kompatybilność z programami zainstalowanymi u wykonawcy, architekta lub w biurze projektowym.
Równie ważna jest wygoda pracy i możliwość monitorowania kosztorysu w trakcie jego tworzenia. Przydatne do analizy są zestawienia danych, podsumowania, tabele i wykresy, które pozwalają pokazać części składowe kosztów. Wygodne są również wprowadzone formuły matematyczne (nie trzeba ich szukać) oraz możliwość przesłania gotowej wyceny prac mailem, bezpośrednio z programu.
Ile kosztuje program do kosztorysowania?
Większość programów jest płatna. Licencja na jedno stanowisko to koszt nawet rzędu kilku tysięcy złotych. Cena ta może ulec obniżeniu w przypadku zakupu większej liczby licencji. Promocję otrzymują również studenci i absolwenci kierunków budowlanych oraz np. nowo powstałe firmy lub urzędy. Wówczas koszt zakupu programu na jeden komputer wynosi od kilkuset złotych wzwyż.
Niektórzy producenci oferują darmowe wersje demo lub próbne, ale te najczęściej nie mają wszystkich funkcji pozwalających na pełne wykonanie kosztorysu lub wykorzystanie go w praktyce (np. trzeba zapłacić za możliwość wydruku).
Darmowe programy do kosztorysowania również są dostępne na rynku, ale jest ich mało. Wiele z nich ma ograniczone funkcje (np. dając możliwość wykonania jedynie wybranego rodzaju kosztorysu) lub korzysta ograniczonej liczby KNR-ów. Niektóre z nich są formą reklamy produktów określonej firmy, w swojej bazie oferując jedynie towary z jej logo.
2 odpowiedzi na „Kosztorysowanie w budownictwie”