Kiedy przestają skutkować prośby, albo co gorsza telefon dłużnika milczy, warto zabezpieczyć swoje interesy. Procedura odzyskiwania należności jest stosunkowo prosta, jednak wymaga poświęcenia czasu, cierpliwości i wiąże się z dodatkowymi kosztami.
Wezwanie do zapłaty
Pierwszym etapem odzyskiwania długu jest ostateczne wezwanie do zapłaty. Przesłane listem poleconym pismo do dłużnika powinno zawierać numer faktury / rachunku (ew. innego dokumentu na podstawie którego domagamy się zapłaty), informacje o usłudze (lub towarze) za które dokument został wystawiony oraz wysokość kwoty, na wpłatę której oczekujemy. Wierzyciel powinien również wskazać numer rachunku bankowego, na który pieniądze mają zostać przelane i określić ostateczny termin dokonania tej transakcji (zazwyczaj nie jest on dłuższy niż 14 dni). Pismo należy wysłać listem poleconym, by w razie wejścia na drogę sądową mieć dowód, że dłużnik został powiadomiony.
(Generalnie, aby ustrzec się kłopotów z płatnością od Inwestora, warto zawczasu pomyśleć o gwarancji bankowej. Pisaliśmy o tym w artykule:„Bankowa gwarancja zapłaty za roboty budowlane”
Windykacja
Brak płatności w terminie wskazanym w ostatecznym wezwaniu do zapłaty otwiera przed wierzycielem dwie możliwości: może on oddać (sprzedać) dług do wyegzekwowania firmie windykacyjnej lub wybrać procedurę sądową. Zlecenie odzyskania długu firmie windykacyjnej to kolejne koszty – niektóre przedsiębiorstwa pobierają opłatę za samo przyjęcie sprawy. Wybierając firmę warto kierować się zasadami płatności za usługi – praca za tzw. success fee zagwarantuje, że za windykację zapłacimy jedynie w sytuacji, gdy nasze wierzytelności uda się odzyskać. Trzeba jednak pamiętać, że ich kwota będzie pomniejszona o wynagrodzenie firmy windykacyjnej (w wysokości średnio ok. 20% wartości faktury).
Sąd i e-sąd – postępowanie nakazowe i upominawcze
Decyzja o wejściu na drogę sądową również wiąże się z kosztami. Wierzyciel występuje do właściwego miejscowo wydziału gospodarczego sądu rejonowego lub okręgowego o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym lub nakazowym. Różnice między oboma trybami przejawiają się w opłatach: w postępowaniu upominawczym przy złożeniu pozwu jest wymagana wpłata 5% wartości sporu (3/4 z niej zostanie zwrócone przez sąd po uprawomocnieniu się nakazu), w nakazowym ¼ normalnej opłaty (w zależności od kwoty długu jest to 30 – 300zł). Drugą różnicą jest prawomocność nakazu – postępowanie upominawcze dopuszcza wniesienie sprzeciwu przez pozwanego, co skutkuje utratą mocy przez orzeczenie sądu i dalszym procesem. W trybie nakazowym nie ma możliwość „grania na zwłokę” – nakaz, mimo wniesienia zarzutów przez pozwanego nie traci mocy.
Bez względu na wybór trybu postępowania sądowego pozew należy złożyć na odpowiednim formularzu (dostępnym w sądach lub w internecie), dołączając wszystkie dokumenty związane ze sprawą i próbami odzyskania należności, a w szczególności dokument na podstawie którego żąda się zapłaty i który potwierdza istnienie długu (powinien on być podpisany przez dłużnika). W obu przypadkach żądanie musi być dobrze umotywowane oraz nie rodzić wątpliwości odnośnie rzeczywistego stanu rzeczy. Ważne jest również określenie kwoty żądania (wraz z odsetkami) i podanie informacji o podjętych próbach odzyskania należności. Szczegółowe informacje o wymaganych dokumentach dla postępowania nakazowego zawiera art. 485 ust. 1 KPC, a dla upominawczego – art. 498 ust. 1 KPC. Po złożeniu pozwu we właściwym sądzie i uiszczeniu opłaty sprawa jest rozpatrywana przez sąd w postępowaniu bez udziału stron, które kończy się wydaniem nakazu zapłaty. Kolejnym krokiem jest złożenie do sądu wniosku o nadanie nakazowi klauzuli wykonalności.
Formą rozstrzygania cieszącą się coraz większą popularnością są e-sądy, w których przygotowanie pozwu jest jeszcze bardziej uproszczone. Wystarczy zarejestrować się w systemie (zakładając „konto” na www.e-sad.gov.pl) oraz wyrobić certyfikat. Cała procedura trwa zazwyczaj do 3 – 4 dni, a jej zakończenie pozwala na składanie pozwów drogą elektroniczną. Tworzy się je z wykorzystaniem prostego kreatora online. Opłata od pozwu dokonywana jest również przez internet, a po uzyskaniu nakazu zapłaty można zlecić egzekucję zarejestrowanym przy e-sądzie komornikom.
Postępowanie egzekucyjne – komornik
Uzyskanie prawomocnego nakazu zapłaty otwiera drogę do postępowania komorniczego – egzekucji zobowiązań. Oprócz nakazu z klauzulą wykonalności komornikowi należy przedłożyć wniosek o rozpoczęcie postępowania, informacje o długu (m.in. np. faktury) oraz o dłużniku i posiadanym przez niego majątku (miejscu działalności, kontrahentach, realizowanych usługach, kontach bankowych itp.). Zazwyczaj wymagana jest również wpłata zaliczki na poczet czynności podejmowanych przez komornika (jej wysokość zależy od kwoty wierzytelności). Opłacenie jej to ostatnie działanie ze strony wierzyciela – na dalsze działania komornika nie ma on już wpływu.
Mediacja – polubowne załatwienie sporu
Na każdym etapie odzyskiwania należności można próbować rozwiązań polubownych np. mediacji. Wymaga ona jednak dobrej woli obu stron i wyrażenia przez nie zgody na taką formę rozwiązania sporu. Finałem postępowania mediacyjnego jest ugoda między dłużnikiem i wierzycielem, która powinna określić harmonogram spłat zaległej kwoty lub inny sposób zwrotu pieniędzy. Mediacja pozwala na wdrożenie rozwiązań, które w sądzie, ograniczanym ścisłymi zapisami sankcji, nie mogłyby zostać zasądzone (np. odpracowanie długu). Jeżeli pomimo zawarcia ugody dłużnik nie płaci należności, wówczas pozostaje droga sądowa. Informacje o próbach polubownego załatwienia sporu w drodze mediacji i ew. ugodę dołącza się wówczas do dokumentów składanych wraz z pozwem.
Pingback: ARTYKUŁY | Agata Motyl – profesjonalny copywriter